De kracht van muziek

Kom je ‘s avonds de hospice binnenlopen, dan kan het zomaar zijn dat je de zachte klanken van een harp hoort of dat je een paar mensen smartlappen hoort zingen onder begeleiding van een accordeon. Of misschien ervaar je heel zachtjes de trilling van een klankschaal die net aangeraakt is.

Dit betekent dat Alida Grundmann, onze muziekvrijwilligster, in huis is. Iedere week brengt ze een keer muziek in de hospice. Muziek aangepast aan de wensen van de gast. Onze gasten kijken er vaak naar uit. Een lichtpuntje in de week. Of zoals iemand het formuleerde: ‘Kom je alsjeblieft elke week tot ik er niet meer ben?’

Een auto vol muziek(instrumenten)
Alida neemt elke keer dat ze komt een auto vol spullen mee: muziekinstrumenten (piano, harp, accordeon, fluit, gitaar), klankschalen en ook allerlei muziek. Want je weet nooit hoe de avond verloopt en waar de gasten om vragen. ‘Soms ontstaat er spontaan iets op een avond, zoals laatst toen het plan ontstond om samen met Icare en de zorgvrijwilligers zingend door de gang te lopen. De akoestiek was prachtig en de gasten genoten. De muziek op afstand komt dan minder hard binnen bij de gast, wat fijn kan zijn’, vertelt Alida. ‘Een andere keer was ik bij een mevrouw die vertelde van mantra’s te houden. Gelukkig had ik die ook bij me, waarna we heerlijk samen gezongen hebben.’

Ontspannend
Muziek beroert veel, en zeker de muziek van Alida. Recht uit het hart en afgestemd op wat nodig en fijn is. Soms is het puur ontspannend voor de gast: ‘Ik heb voor meneer klassieke gitaar gespeeld. Hij dommelde steeds weg en ontspande zichtbaar: diepere ademhaling en zachtjes snurken. Wanneer ik stopte met spelen werd hij wakker’, glimlacht Alida. ‘Voor een mevrouw heb ik klankschalen meegenomen. Dat wilde ze graag ervaren. Ik heb ze in overleg op haar arm en been geplaatst. Door

de klankschaal dan zachtjes aan te tikken, komt er een trilling los, die lichamelijk voelbaar is. Ze vond het heerlijk ontspannend en gaf aan dat ze de week daarop graag weer wilde.’

Genieten
Iedereen heeft zijn of haar muziekvoorkeur, zo ook natuurlijk onze gasten. Alleen al het horen van deze muziek en eventueel het kunnen meezingen, geeft een goed gevoel. Alida: ‘Zo hield één van onze gasten van ‘geheime-zender-muziek’, dus heb ik Nederlandstalige gouwe ouwe nummers op de accordeon gespeeld. En wat een verrassing: vrijwilligers en Icare kwamen even later samen binnen om heerlijk mee te
zingen: één groot feest! Mevrouw zong zelf ook mee.
Een andere mevrouw gaf aan nog graag muziek op de kamer te willen: christelijke liederen met orgel. Ze luisterde met de ogen dicht, helemaal ontspannen. ‘Ik slaap niet hoor, ik luister met gesloten ogen’, zei ze zacht.’

Muziek is emotie
‘Ik zie ook vaak gebeuren dat muziek de gast helpt om emoties te uiten’, vervolgt Alida haar verhaal. ‘Zoals bij die mevrouw die graag pianomuziek wilde horen. Maar niet te dichtbij. Daarom ging ik op de gang zitten met de piano en speelde op haar verzoek christelijke liederen. Meneer en mevrouw huilden samen bij de muziek. ‘Wat fijn dat u kunt huilen’, zei ik tegen haar. ‘Ja, dat is zó bevrijdend’, antwoordde ze me met een zucht.

Hetzelfde zag ik bij een andere gast. Ik zat bij haar en speelde zachtjes op de harp. Ineens vroeg ze: ‘Ik heb net op de gang een fluit gehoord. Wil je daarop spelen? De emoties moeten eruit.’ Dus ik pakte mijn fluit en speelde. En mevrouw huilde mee. Ook op de slaapliedjes en mantra’s die ik daarna voor haar zong, kwamen de tranen los. ‘Weet je, je bent een engel’, zei ze tegen me.’

Harp spelen
Het komt ook voor dat gasten niet zelf meer kunnen aangeven of ze muziek willen horen. De familie kan dat soms wel. ‘Zo werd ik door een familie gevraagd of ik harp voor mevrouw kwam spelen. Ik heb zo zacht mogelijk gespeeld, omdat, als iemand in de laatste fase voor het sterven is, niet duidelijk is hoe de muziek binnenkomt. De familie hield de reacties van mevrouw

goed in de gaten’, weet Alida nog goed. ‘Ook speelde ik harp bij een meneer, op verzoek van zijn vrouw. ‘Hij hield zo van harp’, zei ze. Hij was al ‘ver weg’, maar ze vermoedde dat het hem toch goed zou doen. Tijdens het harpspel ging ze vlakbij hem zitten en ze zag hem soms glimlachen.’

Beter slapen
Na zo’n mooie avond vol muziek pakt Alida alles weer in haar auto. Soms is het dan zó laat, dat de nachtverpleging er al is. Maar wat is het dan fijn om te horen ‘Ik kan goed merken als jij een avond bent geweest. De gasten gaan dan meer ontspannen de nacht in en slapen beter.’